ZS w Iwoniczu
zs@iwonicz.pl, 13 4351811
Finansujemy koszty zakwaterowania w internacie uczniom klas pierwszych. Finansujemy również koszty dojazdu do szkoły uczniom klas pierwszych.
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

PROCEDURA ODDANIA KRWI

  1. Rejestracja: Przy rejestracji otrzymamy do wypełnienia kwestionariusz (patrz str. 8-10 zamieszczono wzór, dokument ten może się różnić w poszczególnych RCKiK). Konieczny jest dokument tożsamości ze zdjęciem, numerem PESEL i adresem zameldowania/zamieszkania.
  2. Pracownia analiz lekarskich lub stanowisko do badania poziomu hemoglobiny: badanie poziomu hemoglobiny przy użyciu wyłącznie sprzętu jednorazowego, odczyt w ciągu kilku minut.
  3. Gabinet lekarski:
    • ocena informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu dla dawców krwi,
    • wywiad lekarski,
    • badanie przedmiotowe uwzględniające wyniki pomocniczych badań diagnostycznych,
    • kwalifikacja do oddania krwi.
  4. Uzupełnienie płynów w organizmie: od momentu zakwalifikowania do poboru krwi, uzupełniamy płyny w organizmie. Dawca otrzymuje np. wodę mineralną do spożycia.
  5. Stanowisko do oddawania krwi: oddanie 450 ml krwi do jednorazowego pojemnika plastikowego z płynem konserwującym.
  6. Krótka regeneracja sił. Po oddaniu krwi, dawca przez pewien czas pozostaje na miejscu celem regeneracji sił. Każdy dawca opuszczając punkt poboru krwi otrzymuje posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4.500 kcal. - np. czekolady.
  7. Na prośbę Dawcy wystawiane jest:
    • zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy, uczelni, szkole,
    • w uzasadnionych przypadkach wypłacany jest zwrot kosztów poniesionych na przejazd do najbliższego punktu poboru krwi,
    • legitymacja HDK,
    • kopia wyników badań.


Pamiętaj, że krew może być potrzebna każdemu z nas lub naszym bliskim!

UWAGA! Wzór kwestionariusza (dokument ten może różnić się w poszczególnych RCKiK)

Zasady kwalifikowania kandydatów na dawców oraz dawców do oddania krwi lub jej składników

Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi:

  • Kwalifikowany jest przez lekarza do oddania krwi, osocza, zabiegów aferezy i innych zabiegów na podstawie oceny informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu dla dawców krwi, wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego uwzględniającego wyniki pomocniczych badań diagnostycznych.
  • W obecności lekarza przed każdym zabiegiem pobrania krwi, osocza lub innym zabiegiem (w tym m.in. osocza metodą plazmaferezy, krwinek płytkowych i krwinek białych metodą aferezy automatycznej) wyraża w kwestionariuszu pisemną zgodę na określony zabieg.
  • W każdej chwili podczas donacji może wycofać zgodę na oddanie krwi, a po oddaniu krwi może poinformować, że jego krew nie nadaje się do przetoczenia.
  • Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddanie krwi jest przeciwwskazane. Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne dyskwalifikujące czasowo.
  • Badanie lekarskie poprzedzające pobranie krwi od kandydata na dawcę krwi lub od dawcy krwi obejmuje:
    • wywiad lekarski,
    • skrócone badanie przedmiotowe.

Wywiad medyczny

Wiek

  • dawcą może być osoba w wieku od 18 do 65 lat,
  • w wyjątkowych przypadkach lekarz może wyrazić zgodę na oddanie krwi przez osobę powyżej 65 roku życia lub poniżej 18 roku życia,
  • dawcy pierwszorazowi do 60 roku życia, powyżej tego wieku po uzyskaniu pisemnej zgody lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, jednak ostateczną decyzję podejmuje lekarz kwalifikujący.

Podane niżej przeciwwskazania do oddawania krwi są zgodne z aktualnymi aktami prawnymi wydanymi przez Ministra Zdrowia.

Dyskwalifikacja czasowa

  • Okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu.
  • 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych.
  • Do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa.
  • 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych.
  • 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, zakładaniu kolczyków, itp.
  • 6 miesięcy od zabiegu akupunktury (chyba, że akupunktura została wykonana igłami do akupunktury jednorazowego użytku przez wykwalifikowanego lekarza).
  • 6 miesięcy od kontaktu z obcą krwią (kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą).
  • 6 miesięcy od zabiegu endoskopii z użyciem fiberoendoskopu (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia).
  • Czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób (np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego) w przypadku leczenia antybiotykami musi upłynąć 14 dni od zakończenia leczenia.
  • Okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60 - 180/100 mm Hg, tętno miarowe 50-100/min.
  • 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu.
  • Choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej.
  • 1 rok od zakończenia leczenia rzeżączki.
  • 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (np. Afryka Środkowa i Zachodnia,Tajlandia).
  • Wystąpienie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak:
    • przewlekłe powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych),
    • nocne poty,
    • gorączka o niewyjaśnionej przyczynie,
    • niewyjaśniona utrata wagi ciała,
    • przewlekła biegunka.
  • Nietypowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnienia ich przyczyny.
  • 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne, (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby).
  • 12 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występuje malaria, jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby (4 miesiące pod warunkiem negatywnych wyników badań wykonanych metodami immunologicznymi lub biologii molekularnej).
  • Przebywanie na obszarach endemicznego występowania malarii nieprzerwanie przez 6 miesięcy dyskwalifikuje dawcę na okres 4 miesięcy, po tym okresie zakwalifikowanie jest możliwe pod warunkiem negatywnych wyników badań wykonanych metodami immunologicznymi lub biologii molekularnej.
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q.
  • 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne).
  • 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca.
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku.
  • 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy.
  • 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej.
  • 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży.
  • 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników.
  • 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek.
  • Co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych.
  • 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38° C.
  • 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków. Kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie).
  • Bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
  • Okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
  • Po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
    • 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze,
    • 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu,
    • 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą),
    • 1 tydzień w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą),
    • 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
    • 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
    • 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia.

Przyjmowanie leków

Przyjmowanie leków może wskazywać na istnienie choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia.

Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy. W przypadku przyjmowania innych leków, aby oddać krew należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywanie aspiryny lub leków zawierających kwas acetylosalicylowy dyskwalifikuje przez 5 dni od ostatniego zażycia).

Dyskwalifikacja stała

  • Poważne choroby układu krążenia aktualne lub przebyte, między innymi:
    • wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi),
    • choroba niedokrwienna mięśnia sercowego,
    • stan po zawale mięśnia sercowego,
    • zaburzenia rytmu serca,
    • niewydolność krążenia,
    • miażdżyca znacznego stopnia.
  • Choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu).
  • Poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego (szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN - ośrodkowego układu nerwowego).
  • Poważne choroby skóry (w tym łuszczyca).
  • Choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie.
  • Choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
  • Choroby układowe np. kolagenozy.
  • Nowotwory złośliwe.
  • Choroby zakaźne:
    • WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalenie wątroby w wywiadzie,
    • każda żółtaczka o niejasnej etiologii,
    • babeszjoza,
    • kala azar (leiszmanioza trzewna),
    • Trypanosoma cruzi (gorączka Chagasa),
    • promienica,
    • tularemia,
    • HLTV l/ll - retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/ chłoniaka z komórek T u dorosłych - występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego.
  • Nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS).
  • Przebywanie na obszarach endemicznego występowania malarii nieprzerwanie przez 6 miesięcy, jeżeli wynik badań w kierunku malarii przeprowadzonych nie wcześniej niż 4 miesiące po powrocie jest dodatni lub jeśli nie wykonano tych badań.
  • Przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenia poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym:
    • narkomani,
    • osoby uprawiające prostytucję,
    • osoby często zmieniające partnerów seksualnych.
  • Osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup.
  • Lekozależność, alkoholizm.
  • Choroba Creutzfelda-Jakoba u osoby lub w rodzinie.
  • Kiła.
  • Przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenie kiedykolwiek hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek.
  • Leczenie bezpłodności w latach 1965-1985 zastrzykami hormonów.
  • Przebywanie o okresie od 01.01.1980 r. do 31.12.1996 r. łącznie przez 6 m-cy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii.
  • Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychotropowych.
  • Każdy przypadek stosowania domięśniowo lub dożylnie leków, które nie zostały przepisane przez lekarza.

Badanie przedmiotowe

Lekarz przeprowadza skrócone badanie przedmiotowe kandydata na dawcę lub dawcy krwi zwracając uwagę na:

  1. Wygląd ogólny
    Dyskwalifikuje się osoby, których wygląd ogólny może wskazywać na pozostawanie pod wpływem alkoholu, narkotyków lub leków oraz nadmierne pobudzenie psychiczne.
  2. Ciężar ciała
    Ciężar ciała nie powinien być niższy niż 50 kg.
  3. Temperatura ciała
    Temperatura ciała, która mierzona jest pod pachą nie powinna przekraczać 37° C.
  4. Tętno
    Tętno powinno być miarowe o częstotliwości od 50 do 100 uderzeń na minutę.
  5. Ciśnienie tętnicze
    Wartości ciśnienia tętniczego nie powinny przekraczać:
    • 180 mm Hg dla ciśnienia skurczowego,
    • 100 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego.
  6. Węzły chłonne
    Szczególną uwagę należy zwrócić na stan obwodowych węzłów chłonnych przede wszystkim szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych stanowi przeciwwskazanie do pobrania krwi aż do wyjaśnienia przyczyny ich powiększenia.
  7. Zmiany skórne
    Okolica miejsca wkłucia dożyły powinna być wolna od jakichkolwiek zmian chorobowych.

Badania laboratoryjne

Częstość wykonywania badań laboratoryjnych

  1. przed każdym zabiegiem oddawania krwi oznacza się stężenie hemoglobiny,
  2. przed zabiegiem trombaferezy lub leukaferezy oznacza się:
    • stężenie hemoglobiny i wartości hematokrytu
    • liczbę krwinek płytkowych i krwinek białych
  3. od każdej osoby zakwalifikowanej do oddawania krwi, osocza, zabiegu trombaferezy, leukaferezy lub innego zabiegu po jego zakończeniu pobiera się próbki krwi w celu oznaczenia:
    • antygenu HBs
    • przeciwciał anty - HIV 1, 2
    • przeciwciał anty - HCV
    • RNA HCV
    • RNA HIV
    • DNA HBV
    • odczynów kiłowych
  4. u dawców oddających regularnie krew pełną lub składniki komórkowe krwi pobiera się raz w roku próbki krwi w celu wykonania oznaczenia:
    • poziom hemoglobiny i wartości hematokrytu
    • liczby krwinek czerwonych
    • liczby krwinek płytkowych
    • liczby krwinek białych
    • składu procentowego krwinek białych
  5. u dawców oddających regularnie osocze oprócz wymienionych badań należy dodatkowo wykonywać oznaczenie stężenia białka całkowitego i składu procentowego białek (ewentualnie wskaźnika albuminowo-globulinowego) raz na 12 miesięcy.

Specjalne zalecenia w przypadku dawców poddawanych zabiegom aferezy:

Dawcy oddający składniki krwi metodą aferezy powinni odpowiadać kryteriom stosowanym wobec dawców krwi pełnej.

W czasie przeprowadzania wywiadu lekarz szczególną uwagę zwraca na:

  • skłonność do wzmożonych krwawień,
  • objawy mogące wskazywać na zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej (szczególnie istotne w przypadku stosowania środków zwiększających objętość osocza, jak np. HES, i/albo stymulacji kortykosteroidami),
  • przyjmowanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy (np. aspiryna, polopiryna) w ciągu 5 dni przed zabiegiem trombaferezy,
  • objawy choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy (szczególnie w przypadku stosowania stymulacji kortykosteroidami),
  • powikłania występujące podczas poprzednich donacji.

W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży ok. 5 - 6 I krwi. Częstotliwość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy.

Metody oddawania krwi:

  1. Metoda konwencjonalna - dawca oddaje krew pełną w ilości 450 ml w czasie od 5 do 12 minut. Krew pełna może być pobrana nie częściej niż 6 razy od mężczyzny i 4 razy od kobiety w ciągu roku. Przerwa po oddaniu krwi wynosi co najmniej 8 tygodni.
  2. Metoda plazmaferezy automatycznej - dawca oddaje tylko osocze (plazmę) w ilości 600 ml w czasie ok. 40 min. Osocza metodą automatycznej plazmaferezy można pobrać nie więcej niż 25 litrów w roku. Przerwa po oddaniu osocza wynosi co najmniej 2 tygodnie.
  3. Metoda trombaferezy i leukaferezy - dawca oddaje tylko wybrane elementy komórkowe krwi (płytki w ilości ok. 250 ml w czasie ok. 60 min.; krwinki białe w ilości 250 - 500 ml w czasie od 2 do 3 godz.) w odstępach nie krótszych niż 4 tygodnie. Zabiegi trombaferezy i leukaferezy można wykonać do 12 razy w ciągu roku, a przerwa między nimi wynosi co najmniej 4 tygodnie.

Zabiegi aferezy: plazmaferezy i trombaferezy można wykonać miesiąc po oddaniu krwi pełnej. Zabieg leukaferezy wykonuje się tylko na specjalne zamówienie szpitali. Dawca musi poddać się stymulacji farmakologicznej (podanie leków) w celu uzyskania większej ilości granulocytów we krwi obwodowej.

Jak zachowywać się po oddaniu krwi:

  • Należy stosować się do zaleceń lekarza lub personelu fachowego pobierającego krew.
  • Trzymać uciśnięte miejsce wkłucia odpowiednio długo (ręka wyprostowana w łokciu), tego dnia nie należy nosić w tej ręce ciężarów.
  • Pozostać w miejscu oddania krwi przez co najmniej pół godziny.
  • Niezastosowanie się do powyższych wskazówek narazi dawcę na powstanie krwiaka lub zasinienie w miejscu wkłucia (jeżeli tak się stanie stosować okłady z Altacetu lub lodu). W przypadku powstania dużej zmiany należy zgłosić się do lekarza rodzinnego.
  • Unikać w tym dniu pośpiechu i energicznych ćwiczeń fizycznych.
  • Starać się nie przebywać w zbyt gorących i dusznych pomieszczeniach.
  • W przypadku wystąpienia w ciągu 48 godzin od pobrania krwi jakichkolwiek objawów chorobowych zawiadomić telefonicznie RCKiK lub Oddział Terenowy RCKiK.

Jeżeli jednak wystąpiły objawy osłabienia należy:

  • Powiedzieć komukolwiek, kto jest obok Ciebie, że oddawałeś krew i czujesz się słabo.
  • Położyć się z nogami ułożonymi wyżej lub zrobić skłon tak, aby głowa znalazła się miedzy nogami.
  • Jeżeli objawy pojawiły się po opuszczeniu miejsca oddania krwi należy skontaktować się z lekarzem.
  • Osoby wykonujące takie zawody jak: pilot, maszynista, kierowca autobusu, operator dźwigu, osoby pracujące na wysokości, uprawiające wspinaczkę, głębokie nurkowanie mogą powrócić do swoich zajęć nie wcześniej niż 12 godzin po oddaniu krwi.
  • O wszystkich powikłaniach po oddaniu krwi powiadomić lekarza RCKiK lub Oddziału Terenowego.

Po pobraniu krew zostanie przebadana, aby stwierdzić, czy dawca nie jest zakażony kiłą, AIDS, żółtaczką typu B lub C. Jeśli test wypadnie pozytywnie krew nie zostanie przetoczona.

Przy pozytywnych wynikach badań, tzn. dodatnich (wskazujących na infekcję) dawca zostanie o tym poinformowany.

Złe samopoczucie może przydarzyć się każdemu.
Jeśli zdarza się często należy rozważyć decyzję o dalszym oddawaniu krwi.